Zwierzyniec, kwatera na cmentarzu parafialnym

Kwatera z okresu wielkiej wojny na cmentarzu parafialnym w Zwierzyńcu.

Cmentarz parafialny w Zwierzyńcu założony przez ordynatów zamojskich jest jednym z ciekawszych w okolicy. Pochowano tu między innymi pracowników wspomnianej ordynacji. Swoje miejsce spoczynku znaleźli tu również powstańcy styczniowi, partyzanci, jeńcy wojenni i ofiary okresu II wojny światowej. Znajduje się tu również kwatera poległych żołnierzy w okresie wielkiej wojny. Pierwotnie kwatera ta znajdowała się przy alejce, po jej lewej stronie, prowadzącej z głównej bramy w głąb cmentarza. Ilu pochowano tu poległych żołnierzy nie wiadomo, jednak prawie na pewno obszar tej kwatery znacznie się skurczył w tym okresie. Trzeba tu wspomnieć, że w tym okresie w Zwierzyńcu funkcjonował lazaret, być może właśnie tu, zmarli w lazarecie mogli zostać pochowani na tym cmentarzu. W samym Zwierzyńcu odnajdziemy jeszcze jeden cmentarz wojenny. Znajduje się on w lasku tuż za polem namiotowym, można do niego dojść, idąc od pomnika powstańców lub od strony kościółka na wodzie. Pochowano na nim powstańców styczniowych poległych i zmarłych od ran, następnie poległych w walkach pod Zwierzyńcem żołnierzy armii carskiej i austro-węgierskiej, a w 1939 roku poległych żołnierzy wojska polskiego wycofujących się w kierunku Tomaszowa Lubelskiego. Podobnie jest też na wspomnianej kwaterze wojskowej na cmentarzu parafialnym. Bezpośrednio przy alejce dzisiaj znajdują się zbiorowe groby poległych w 1939 roku żołnierzy polskich, jak również mogiła jeńców francuskich zmarłych w zwierzynieckim obozie jenieckim. Tu stoi również pomnik poświęcony poległym i zamordowanym członkom ZWZ-AK działających na terenie Zwierzyńca. Łącznie znajduje się tu 11 zbiorowych mogił, ułożone są w czterech rzędach o różnej długości mogił. Informacje o mogiłach z okresu wielkiej wojny odnajdziemy dopiero na pojedynczej małej zbiorowej mogile w ostatnim czwartym rzędzie. Stoi tu mały kamienny obelisk o lakonicznej treści „Kwatery wojenne żołnierzy z I wojny światowej” obelisk tak jak i wszystkie zbiorowe mogiły zostały obudowane betonowymi opaskami z wbudowanymi w nie, betonowymi krzyżami. Na kwaterze z okresu wielkiej wojny znajdują się krzyże – łaciński i prawosławny. Podobnie jest też na mogile w trzecim rzędzie, tu też stoją dwa rodzaje krzyży z tym, że krzyż prawosławny jest tu ustawiony prawidłowo, dolna ukośna belka jest przechylona w prawą stronę stronę a w poprzednim jest w lewą. W drugim rzędzie również stoją krzyże łacińskie i jeden prawosławny, dodatkowo na krzyżu łacińskim wisi informacja o pochówkach z okresu II wojny światowej, które niekoniecznie pasują do krzyża prawosławnego. Podejrzewam, że albo na części mogił pochowano wtórnie poległych w okresie II wojny światowej, lub nieprawidłowo oznaczono mogiły. Najprawdopodobniej wystąpiło tu jedno i drugie.